استروبوسکوپی چیست؟

استروبوسکوپی؛ روشی برای ارزیابی دقیق حنجره

برای بررسی حنجره و ساختارهای داخلی آن متدهای مختلفی وجود دارند. از جمله این متدها می‌توان از لارنگوسکوپی آینه‌ای، لارنگوسکوپی فیبر نوری و استروبوسکوپی نام برد. در بین این روش‌ها استروبوسکوپی به‌دلیل ایجاد تصاویر و حتی ویدئوهایی با کیفیت بالا از تارهای صوتی شهرت بیشتری دارد. بنابراین در این مطلب به شما می‌گوییم که استروبوسکوپی چیست و چه تفاوتی با دیگر روش‌های ارزیابی حنجره دارد.

از دانش اولیه تارهای صوتی تا استروبوسکوپی

در طول ۵۰ سال اخیر، دانش پزشکی از تارهای صوتی تحولات و پیشرفت بسیار زیادی داشته است. یکی از نقاط عطف اولیه در این زمینه، ابداع مدل Cover-Body توسط مینورو هیرانو (Minoru Hirano) در سال ۱۹۷۴ میلادی بود. او از این مدل برای توضیح ویژگی‌های ارتعاشی تارهای صوتی استفاده کرد. بنابر این تلاش‌ها ما امروزه می‌دانیم که چین‌های صوتی یا همان تارهای صوتی چگونه با باز و بسته شدن یا به‌عبارت دیگر، نزدیک و دور شدن از هم، باعث ایجاد صدا می‌شوند.

در طول سه دهه گذشته نیز راهکارهای تشخیصی و راهکارهای مداخله درمانی متعددی برای بیماری‌های حنجره ایجاد شده‌اند. از جمله این راهکارها می‌توان به انواع متدهای لارنگوسکوپی، آندوسکوپی و همچنین استروبوسکوپی اشاره کرد. در این میان، ویدئواستروبوسکوپی به‌عنوان راهکاری بدون درد و فقط با استفاده از بی‌حسی موضعی می‌توان به پزشکان در بررسی شرایط تارهای صوتی کمک کند.

استروبوسکوپی چیست؟

استروبوسکوپی (Stroboscopy) روشی کاربردی در تصویربرداری پزشکی است که به پزشکان اجازه می‌دهد در کنار ارزیابی کلی ساختار حنجره، حرکت تارهای صوتی را نیز با جزئیات بسیار دقیق مشاهده کنند. به‌همین‌دلیل این روش، به‌ویژه برای تشخیص و درمان اختلالات صدا بسیار مفید است.

کاربرد استروبوسکوپی چیست؟

متد Stroboscopy بهترین روش برای بررسی عملکرد مکانیکی تارهای صوتی و ثبت تصاویر و ویدئو از آن‌ها است. این روش به تشخیص شرایط مخاط حنجره، بررسی بیومکانیک حرکت تارهای صوتی و ارتعاش مخاطی و تشخیص آسیب‌های مرتبط با حنجره کمک می‌کند.

عملکرد ابزارهای استروبوسکوپی چگونه است؟

هر واحد استروبوسکوپی از چندین ابزار تشکیل شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به منبع نور استروب، میکروفون، دوربین فیلمبرداری و آندوسکوپ اشاره کرد. این روش با استفاده از دو آندوسکوپ سخت و انعطاف‌پذیر قابل انجام است. آندوسکوپ منعطف دارای این مزیت است که فیزیک طبیعی حنجره را تغییر نمی‌دهد اما نور دریافتی در آن کمتر است. در مقابل آندوسکوپ سخت، تصاویری روشن‌تر ایجاد می‌کند اما به‌دلیل نیاز به بیرون کشیدن زبان بیمار به سمت جلو، حالت طبیعی حنجره را تغییر می‌دهد.

در هر صورت و در هر دو تکنیک، منبع نور استروب، نور استروب یا چشمک‌زن را ایجاد می‌کند. اما خاصیت ویژه این روش در این است که فلاش‌های نور این ابزار با ارتعاش تارهای صوتی هماهنگ می‌شوند. در ضمن تکنیک خاص این روش، حالتی مشابه به تصویر آهسته را در ویدئوها ایجاد می‌کند. بنابراین پزشکان می‌توانند عملکرد هر یک از تارهای صوتی را در چرخه ارتعاش بررسی کنند.

مراحل انجام استروبوسکوپی حنجره

یکی از مزایای استروبوسکوپی حنجره سادگی فرآیند انجام آن است. در این روش، آماده‌سازی بیمار، فرآیند ساده‌ای دارد. بیمار بر روی صندلی می‌نشیند و دهان خود را باز می‌کند. مرحله بعدی، مرحله وارد کردن اندوسکوپ است. پزشکی که این کار را انجام می‌دهد، یک اندوسکوپ کوچک و انعطاف‌پذیر را از طریق بینی یا دهان بیمار وارد حلق می‌کند تا به حنجره برسد.

در ادامه نور استروب روشن می‌شود تا بتواند پزشک حرکت تارهای صوتی را در حین آواز خواندن یا صحبت کردن بیمار مشاهده کند. همچنین به‌طور همزمان تصاویر و ویدئوها از تارهای صوتی و حرکت آن‌ها تهیه می‌شوند که برای بررسی دقیق‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مزایای استروبوسکوپی چیست؟

استروبوسکوپی دارای بسیاری از مزایای روش‌های تشخیصی دیگر مانند امکان تشخیص بیماری‌های مرتبط با حنجره است؛ با این تفاوت که دقت بیشتری را ارائه می‌دهد. برای مثال می‌توان از این راهکار برای تشخیص دقیق بیماری‌های حنجره مانند کیست‌های تار صوتی، ندول‌ها، فلج تارهای صوتی و پولیپ‌ها استفاده کرد.

برخی از مزایای دیگر این روش را با هم مرور می‌کنیم:

• ارزیابی درمان: این روش به پزشکان اجازه می‌دهد تا اثربخشی درمان‌های مختلف را ارزیابی کنند
• راهکاری بدون درد: استروبوسکوپی یک روش غیرتهاجمی و بدون درد است
• سرعت و دقت بالا: این روش بسیار سریع و دقیق است و نتایج آن به سرعت در دسترس پزشک قرار می‌گیرد
• امکان تشخیص و درمان اختلالات صدا: از ویدئوهای ایجاد شده با این روش می‌توان برای تشخیص و درمان اختلالات صدا مانند گرفتگی صدا، خشونت صدا و تغییر در کیفیت صدا استفاده کرد
• کاربردهای مرتبط با درمان‌های جراحی: امکان ارزیابی عملکرد تارهای صوتی قبل و بعد از جراحی با استفاده از این روش وجود دارد

مقایسه استروبوسکوپی با لارنگوسکوپی آینه‌ای

برای آن‌که بدانیم استروبوسکوپی چیست و چرا بهتر از رویکردهای تشخیصی دیگر است باید آن‌ را با متدهای دیگر مقایسه کنیم. یکی از قدیمی‌ترین متدها در این زمینه، لارنگوسکوپی آینه‌ای (Mirror Laryngoscopy) است که قدمتی بیش از صد سال دارد. در این روش از یک آینه کوچک زاویه‌دار استفاده می‌شود که مشابه آن را در رویکردهای تشخیصی دندانپزشکی مشاهده کرده‌اید.

در این روش نور، بازتاب نور تابیده شده بر حنجره از طریق آینه منعکس می‌شود. بنابراین پزشک می‌تواند تصویری نسبتا روشن و رنگی از ساختار حنجره را مشاهده کند. ضعف این روش نسبت به استروبوسکوپی در این است که تصاویر لارنگوسکوپی آینه‌ای قابل ضبط و بررسی دوباره نیستند و همچنین نمی‌توان آن‌ها را بزرگنمایی کرد. در ضمن این روش برای بررسی عملکرد دقیق تارهای صوتی، چندان مناسب نیست.

لارنگوسکوپی فیبر نوری انعطاف‌پذیر چیست و چه تفاوتی با استروبوسکوپی دارد؟

لارنگوسکوپی فیبر نوری انعطاف‌پذیر (Flexible Fiberoptic Laryngoscopy) یکی از رایج‌ترین فناوری‌های تشخیص و درمان بیماری‌های حنجره است. در این روش یم آندوسکوپ انعطاف‌پذیر و مجهز به فناوری فیبر نوری از طریق بینی به پشت گلو هدایت می‌شود تا دوربین بتواند تصویری مناسب از ساختار حنجره و تارهای صوتی را ارائه دهد.

برخی از مزایای این روش را مرور می‌کنیم:

• راحتی بیمار: انجام این روش برای بیمار بسیار راحت‌تر از لارنگوسکوپی سخت است و نیاز به بی‌حسی موضعی کمتری دارد
• عدم نیاز به همکاری کامل بیمار: حتی در بیمارانی که نمی‌توانند به‌طور کامل با پزشک همکاری کنند (مانند کودکان یا بیماران عصبی)، می‌توان از این روش استفاده کرد
• مشاهده ساختارهای عمیق‌تر: به‌دلیل انعطاف‌پذیری، این روش امکان مشاهده دقیق‌تر ساختارهای عمیق‌تر حنجره مانند حنجره تحتانی و نای را فراهم می‌کند
• امکان مشاهده حین تنفس طبیعی: بیمار می‌تواند در حین تنفس طبیعی تحت بررسی قرار گیرد که به پزشک اجازه می‌دهد تا حرکت تارهای صوتی را در شرایط طبیعی مشاهده کند
• کاربرد در محیط‌های مختلف: به دلیل قابلیت حمل‌ونقل آسان ابزارها، این روش در محیط‌های مختلفی مانند مطب پزشک، بیمارستان و حتی در کنار تخت بیمار در منزل قابل انجام است

با وجود تمام این مزایا باید بدانید که این روش قابلیت هماهنگ شدن با حرکت تارهای صوتی را چنانکه در استروبوسکوپی می‌بینیم، ندارد. همچنین بررسی دقیق صدا مانند استروبوسکوپی در این روش ممکن نیست. از سوی دیگر یک روش جایگزین (غیر از استروبوکوپی) برای لارنگوسکوپی فیبر نوری انعطاف‌پذیر ایجاد شده است که لارنگوسکوپی تراشه دیستال نام دارد. در لارنگوسکوپی فیبر نوری انعطاف‌پذیر معمولا نمای تصاویر کمی پیکسلی است و این مساله باعث دشواری در تمایز دقیق تارهای صوتی می‌شود. بنابراین در روش جدید، یک تراشه دیستال (نوعی تراشه دیجیتالی کوچک) در نوک دوربین قرار می‌گیرد که کیفیت تصاویر را افزایش می‌دهد.

تفاوت لارنگوسکوپی سخت ترانسپورتال با استروبوسکوپی

یکی دیگر از راهکارهای تشخیصی برای بررسی ساختار حنجره، لارنگوسکوپی سخت ترانسپورال (Rigid Transoral Laryngoscopy) است. این روش را می‌توان نوعی به‌روزرسانی و ارتقای روش لارنگوسکوپی آینه‌ای دانست. در این روش یک آندوسکوپ سخت وارد دهان می‌شود و ابزار مورد نظر نیز دارای آینه است؛ با این تفاوت که امکان ضبط تصویر نیز فراهم شده است. با این حال باید بدانید که هیچکدام از این روش‌ها قابلیت رقابت با استروبوسکوپی را ندارند. به‌ویژه که در stroboscopy، صدای تارهای صوتی نیز ضبط می‌شود و حرکت تارهای صوتی با جزئیات بالا قابل مشاهده هستند.

چرا استروبوسکوپی روشی برتر نسبت به دیگر روش‌های تصویربرداری حنجره است؟

در استروبوسکوپی، از یک نور استروب استفاده می‌شود که با فرکانس خاصی چشمک می‌زند. این نور با فرکانس ارتعاش تارهای صوتی هم‌زمان می‌شود و به این ترتیب، حرکت تارهای صوتی به‌صورت آهسته و واضح قابل مشاهده خواهد بود. در واقع این ویژگی در هیچ‌یک از روش‌های دیگر تصویربرداری حنجره مانند انواع روش‌های لارنگوسکوپی وجود ندارد.

در ادامه برخی از موارد برتری استروبوسکوپی نسبت به انواع روش‌های لارنگوسکوپی را مرور می‌کنیم:

• مشاهده بهتر حرکت تارهای صوتی: بر خلاف لارنگوسکوپی که تصویر ثابت از حنجره ارائه می‌دهد، استروبوسکوپی به پزشک اجازه می‌دهد تا حرکت تارهای صوتی را با سرعت آهسته و به‌صورت دقیق مشاهده کند
• تشخیص آسان‌تر اختلالات حرکتی: این روش برای تشخیص اختلالات حرکتی تارهای صوتی مانند فلج، ضعف یا هماهنگی نامناسب آن‌ها بسیار مفید است
• ارزیابی کیفیت صدا: استروبوسکوپی به پزشک کمک می‌کند تا رابطه بین حرکت تارهای صوتی و کیفیت صدا را بهتر درک کند
• تشخیص دقیق‌تر برخی از بیماری‌ها: برای تشخیص برخی بیماری‌های خاص مانند پارالیزی تارهای صوتی، استروبوسکوپی روش دقیق‌تری نسبت به لارنگوسکوپی است

استروبوسکوپی؛ راهکاری دقیق برای بررسی عملکرد تارهای صوتی

درمان بیماری‌های حنجره راهکارهای تشخیصی فراوانی دارد. غیر از روش‌های تصویربرداری که در این مطلب به آن‌ها پرداختیم، راهکارهای سی تی اسکن برای تشخیص تومورها، کیست‌ها و سایر ضایعات حنجره‌ای، ام آر آی برای بررسی بافت‌های نرم حنجره و روش‌های تشخیص فیزیولوژیک متعددی در این زمینه وجود دارند. اما اگر هدف از ارزیابی حنجره، بررسی عملکرد تارهای صوتی باشد، استروبوسکوپی بدون شک حرف اول را می‌زند.

سوالات متداول استروبوسکوپی

• استروبوسکوپی چه کاربردهایی دارد؟

از این روش برای تشخیص دقیق علت مشکلات صوتی، ارزیابی عملکرد تارهای صوتی پس از درمان‌ها و همچنین برای بررسی پیشرفت بیماری‌های حنجره استفاده می‌شود.

• آیا استروبوسکوپی دردناک است؟

این روش معمولا بدون درد انجام می‌شود. قبل از انجام این روش، گلو بی‌حس می‌شود تا بیمار احساس ناراحتی نکند.

• چه مدت طول می‌کشد تا نتایج استروبوسکوپی آماده شود؟

تفسیر نتایج استروبوسکوپی توسط پزشک متخصص انجام می‌شود و ممکن است چند روز طول بکشد. پزشک پس از بررسی نتایج، تشخیص خود را به بیمار اطلاع می‌دهد.